سندروم لجیوس یا سندروم لژیوس چیست و چه علائمی دارد؟
سندروم لجیوس یا سندروم لژیوس (Legius syndrome) یک بیماری ژنتیکی نادر است که با ظاهر شدن چندین ماکول قهوه ای رنگ بدون نوروفیبروم مشخص می شود. این بیماری را بسیاری از مواقع با نام سندروم شبه نورو فیبروماتوز نوع 1 (NF1) می شناسند چراکه بسیاری از علائم این اختلال شبیه به یکدیگر است. لجیوس توارث اتوزوم غالب دارد و در صورتی که پدر یا مادری مبتلا باشد، هر یک از فرزندان آن ها 50% شانس ابتلا خواهند داشت. با مقاله جدید آزمایشگاه تخصصی سیتوژنوم همراه باشید تا بیشتر در مورد علت سندروم لجیوس اطلاعات کسب کنید.
سندروم لجیوس چیست؟
سندروم لجیوس یکی از بیماری هایی است که در گروه اختلالاتی به نام RASopathies قرار می گیرد. این گروه بیماری ها زمانی ایجاد می شوند که در نحوه ارتباط بین سلول های بدن مشکلی وجود داشته باشد. سندروم شبه نوروفیبروماتوز نوع 1 می تواند باعث ایجاد لکه های قهوه ای روی پوست، کک و مک در زیر بغل و مشکلات یادگیری شود. کودکان مبتلا به این بیماری می توانند علائم آن را با مراقبت های پزشکی استاندارد و منظم مدیریت کنند و هیچ محدودیتی برای فعالیت های خود نداشته باشند. این بیماری در اثر ایجاد یک جهش ژنتیکی ایجاد شده و قابل توارث به نسل بعدی فرد مبتلا می باشد.
علائم و نشانه های سندروم لژیوس چیست؟
کودک مبتلا به سندروم لجیوس اغلب علائم زیرا را از خود بروز می دهد:
- نقاط کافه آئو لایت یا لکه های شیر قهوه ای: که به دلیل رنگ آن ها نامگذاری شده اند. این لکه ها 3 خصوصیت بارز دارند که با شناختن آن ها می توان از دیگر لکه ها تفکیکشان داد. این خصوصیات عبارت اند از: رنگ آن ها تیره تر از پوست اطراف است، بیش از 1/4 اینچ (5 میلی متر) عرض دارند و نکته آخر این است که معمولا تا زمانی که کودک یک ساله شود قابل مشاهده هستند.
- چشم های دو از هم: گاهی ممکن است مبتلایان با فاصله بیش از حد طبیعی بین دو چشم گزارش شوند.
- وجود کک و مک: بروز کک و مک در زیر بغل یا در چین بین شکم و لگن کودک (چین مغبنی) تا سن 6 سالگی رایج است.
- ماکروسفالی: ماکروسفالی به معنای بزرگی سر است. به عبارتی ساده تر مبتلایان معمولا سری دارند که برای بدنشان بزرگ به نظر می رسد.
- استخوان سینه بد فرم: گاهی ممکن است استخوان سینه (استرنوم) افراد مبتلا رانده شده به داخل (پکتوس اکسکااتوم) یا بیرون رانده شده (پکتوس کاریناتوم) به نظر برسد.
- علائم دیگر ممکن است با رشد کودک ظاهر شود. به عنوان مثال بچه های مبتلا به سندرم لژیوس معمولاً در راه رفتن، صحبت کردن و رسیدن به نقاط عطف دیگر کندتر از بچه های دیگر هستند.
آن ها همچنین ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
- در یادگیری مشکل دارند
- مشکلات توجه و بیش فعالی دارند
- کوتاه تر از سایر کودکان هم سن خود باشند
علائم و نشانه های سندرم لژیوس می‌تواند شبیه علائم یک مشکل ژنتیکی جدی تر به نام نوروفیبروماتوز باشد، بنابراین انجام تست های افتراقی به شدت توصیه می شود.
اگر می‌خواهید درباره راه‌های تشخیص و درمان این بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنید روی لینک زیر کلیک کنید:
علت سندروم لجیوس چیست؟
به طور کلی جهش در ژن SPRED1 باعث سندروم لجیوس می شود. ژن SPRED1 دستورالعمل هایی را برای ساخت پروتئین Spred-1 ارائه می دهد، همچنین این پروتئین یک مسیر سیگنالینگ سلولی مهم را کنترل می کند (تنظیم می کند) که در رشد و تقسیم سلول ها (تکثیر)، فرآیند بلوغ سلول ها برای انجام عملکردهای خاص (تمایز کردن)، حرکت سلولی و خود تخریبی سلول ها (آپوپتوز یا همان مرگ برنامه ریزی شده) نقش دارد. جهش در ژن SPRED1 منجر به تولید یک پروتئین غیر عملکردی می شود که دیگر نمی تواند مسیر مذکور را تنظیم کند و در نتیجه سیگنال دهی بیش از حد فعال خواهد بود. مشخص نیست که چگونه جهش در ژن SPRED1 باعث علائم و نشانه های سندرم لژیوس می شود. پزشکان ژنتیک به طور خلاصه عملکرد این ژن را به شرح زیر بیان کرده اند:
- سندرم لجیوس به دلیل تغییر (جهش) در ژنی رخ می دهد که سلول ها از آن برای ساختن پروتئینی استفاده می کنند که به کنترل چگونگی رشد سلول ها کمک می کند و بر یک سیستم کنترل رشد در مسیر RAS تأثیر می گذارد.
توارث سندروم لجیوس چگونه است؟
گاهی اوقات ممکن است ما سندروم لجیوس را در اعضای مختلف یک خانواده طی نسل های مختلف ببینیم. والدینی که این بیماری را دارند 50 درصد احتمال دارد آن را به فرزندشان منتقل کنند (مهم نیست که جنسیت فرزندان دختر باشد یا پسر). در مواقع دیگر که والدین سالم هستند و سابقه ای از این بیماری در فامیل و خانواده پدر و مادر وجود نداردـ علت را وجود یک تغییر یا جهش خود به خودی ژنتیکی می دانیم که به آن “جهش دنوو (Denovo)” می گوییم. به عبارتی ساده تر، د نوو به این معنی است که یک کودک این بیماری را دارد اما والدین وی ندارند و کاملا سالم هستند؛ گاهی اوقات این تغییر را یک “جهش جدید یا نوپدید” نیز می نامند.
کلام آخر
دانش فعلی از تاریخچه طبیعی سندروم لجیوس بر اساس تظاهرات بالینی کمتر از 300 فرد با تشخیص مولکولی تایید شده است. تشریح بهتر تظاهرات بالینی و سابقه طبیعی این بیماری احتمالاً با شناسایی افراد مبتلا بیشتر رخ خواهد داد. اگرچه اکثر افراد مبتلا به این بیماری هوش طبیعی دارند، اما برخی از افراد مبتلا به ناتوانی های یادگیری، اختلال کمبود توجه (ADD) یا اختلال نقص توجه/ بیش فعالی (ADHD) تشخیص داده شده اند. همانطور که اشاره کردیم بسیاری از علائم و نشانه های سندرم لژیوس نیز در اختلال مشابهی به نام نوروفیبروماتوز نوع 1 (که یک بیماری ژنتیکی دیگر است) دیده می شود. تشخیص و تفکیک این دو اختلال از یکدیگر در اوایل کودکی می تواند دشوار باشد. با این حال، ویژگی و علامت های این دو اختلال در مراحل بعدی زندگی متفاوت خواهند شد. در صورتی که شما به این بیماری مبتلا هستید و می خواهید فرزندآوری کنید و یا فرزند دلبندتان دچار این بیماری شده یا مشکوک به آن است، پیشنهاد می دهیم با مشاورین ژنتیک آزمایشگاه تخصصی ژنتیک پزشکی سیتوژنوم مشورت کرده و از راهنمایی های آن ها برای مدیریت علائم و یا جلوگیری از انتقال آن به فرزندان خود بهره ببرید.
نویسنده و مترجم: دکتر سارا فرخی مشاور ژنتیک
