آزمایش QF-PCR
برخی از ناهنجاری های کروموزومی شایع باید به روشی سریع تشخیص داده شوند. واکنش زنجیره ای فلورسنت پلیمراز کمی یا همان آزمایش QF-PCR یکی از این روش های موفقیت‌آمیز کاملاً خودکار است که با حذف نیاز به کشت سلول های جنینی، تشخیص سریع ناهنجاری های کروموزومی انتخابی را فراهم می کند. تکنیک QF-PCR بر روی DNA به عنوان یک آزمایش ثانویه برای تأیید مشکلاتی مانند تریزومی کروموزومی و حذف های کوچک کروموزوم مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله سعی می کنیم به بررسی ابعاد و جنبه های این متد آزمایشگاهی خارق العاده بپردازیم.
روش QF PCR و شناسایی آنیوپلوئیدی ها
آنیوپلوئیدی به معنای وجود تعداد غیر طبیعی کروموزوم در یک سلول است. هر انسان سالم به طور طبیعی 23 جفت (46 عدد) کروموزوم دارد و اگر هر تعدادی به غیر از این گزارش شود به معنای وجود یک ناهنجاری ژنتیکی در نظر گرفته خواهد شد. آنوپلوئیدی در دوران بارداری اغلب منجر به سقط جنین می شود، اما گاهی ممکن است باعث مرگ نوزادان نشود و ما شاهد تولد کودکانی باشیم که مبتلا به نقوص متعدد ژنتیکی هستند. در میان این نقایص، تریزومی 21، 18 و 13 شایع ترین مشکلات هستند؛ این سندرم ها با ناهنجاری های متعدد و اختلالات شناختی مشخص می شوند و عوارض ناشی از آن ها قابل درمان نیستند و تأثیر آن بر والدین و جامعه بسیار مهم است. آزمایش QF-PCR یک متد جدید و سریع و دقیق است که با بررسی مایع آمنیوتیک جنین می تواند در طی 4 الی 48 ساعت تعیین کند که آیا جنین به انواع تریزومی یا مونوزومی ها مبتلا است یا خیر.
روش QF PCR در دوران بارداری
واکنش زنجیره‌ای فلورسنت پلیمراز کمی (QF-PCR) اخیراً وارد حوزه تشخیص قبل از تولد شده است تا بر نیاز به کشت سلول های جنینی غلبه کند و از این رو امکان تشخیص سریع برخی از ناهنجاری های کروموزومی را فراهم کند. میزان تشخیص آنوپلوئیدی کروموزوم های انتخاب شده (13، 18 و 21، و X و Y) توسط آزمایش QF–PCR تقریبا حدود 98.6٪ می باشد و از این حیث می توان با اطمینان گفت که این تکنیک یک روش بسیار عالی، سریع، دقیق و مقرون به صرفه برای اطلاع از سلامت جنین از لحاظ مشکلات ذکر شده می باشد. خوب است بدانید که نتایج حاصل از این تست در عرض 24 تا 48 ساعت حاضر خواهد شد.
QF-PCR چگونه انجام می شود؟
آزمایش QF-PCR بر اساس تکثیر توالی های DNA اختصاصی کروموزوم (STR، تکرارهای پشت سر هم کوتاه) است. با استفاده از پرایمرهای فلورسنت، بخش های تقویت شده را می توان به‌عنوان نواحی پیک روی اسکنرهای DNA خودکار مشاهده و بررسی کرد.
آیا QF-PCR می تواند اشتباه کند؟
تحقیقات نشان می دهند که آزمایش QF-PCR به دلیل تطابق 100 درصدی در مقایسه با کاریوتایپ (به عنوان استاندارد طلایی تشخیص اختلالات ذکر شده) هیچ نتیجه مثبت یا منفی کاذب نشان نمی دهد و از دقت بسیار بالایی برخوردار است.
آیا QF-PCR می تواند موزاییسم را تشخیص دهد؟
آزمایش QF-PCR زمانی می تواند موزاییسم را تشخیص دهد که رده سلولی غیرطبیعی حداقل 15 درصد از کل نمونه را تشکیل دهد. در موارد زیادی ثابت شده است که این تست می تواند موزاییک های سندروم داون بالای 15% را شناسایی کند.
نویسنده و مترجم: دکتر سارا فرخی مشاور ژنتیک
