آموروس فوگاکس (Amaurosis fugax) از دو واژه یونانی شامل “amaurosis” به معنی تیره و واژه لاتین “fugax” به معنی زودگذر است و به از دست دادن گذرا بینایی در یک یا هر دو چشم اشاره دارد که گاهاً با نام ایسکمی گذرای شبکیه چشم نیز شناخته می‌شود. این از دست دادن بینایی که به طور موقت رخ می‌دهد، به دلیل عدم جریان خونرسانی به شبکیه چشم (بافت حساس به نور در پشت کره چشم) می‌باشد. مجله پزشکی آزمایشگاه تخصصی ژنتیک پزشکی سیتوژنوم در این مقاله در مورد فقدان خونرسانی به شبکیه چشم صحبت خواهد کرد.
آموروس فوگاکس چیست؟
آموروس فوگاکس وضعیتی است که طی آن فرد به دلیل کمبود جریان خونرسانی به چشم‌ها قدرت بینایی خود را در یک یا هر دو چشم از دست می‌دهد. این عارضه علامت یک مشکل خطرناک مانند لخته شدن خون یا عدم خونرسانی کافی به رگ‌های خونی که چشم را تغذیه می‌کنند، است. نام‌های دیگر این بیماری عبارت هستند از:
- نابینایی موقت گذرا
- ایسکمی گذرای شبکیه
- از دست دادن گذاری بینایی
- از بین رفتن موقتی بینایی
علائم آموروز فوگاکس چیست؟
هنگامی که فردی آموروس فوگاکس را تجربه می‌کند، علائمش شامل از دست دادن ناگهانی بینایی در یک یا هر دو چشم است و این حالت معمولا چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد و پس از آن بینایی به حالت عادی باز می‌گردد. برخی افراد از دست دادن بینایی را به صورت سایه خاکستری یا سیاهی که روی چشم فرو می‌رود توصیف می‌کنند.
در بسیاری از موارد، amaurosis fugax می‌تواند علامت حمله ایسکمیک گذرا (TIA) باشد. TIA پیش ماده سکته مغزی است. TIA ها علائم مشابه سکته مغزی را ایجاد می‌کنند که موقتی هستند و علاوه بر نابینایی موقت، علائم دیگری مانند دشواری در گفتار، فلج شدن عضله در یک طرف صورت و ضعف ناگهانی در یک طرف بدن ایجاد می‌نمایند.
دلایل آموروز فوگاکس چیست؟
در واقع Amaurosis fugax به خودی خود یک بیماری نیست و در عوض نشانه‌ای از وجود اختلالات دیگر در بدن است. به عنوان مثال وقتی جریان خون به شریان مرکزی شبکیه که خون را به چشم‌ها می‌رساند مختل می‌شود، آموروس فوگاکس رخ می‌دهد. شایع‌ترین علت آن انسداد جریان خون در چشم از یک تکه پلاک یا لخته خون است. لخته یا پلاک خون معمولاً در یک شریان بزرگتر، مانند شریان کاروتید در گردن یا یک سرخرگ در قلب ایجاد شده و بعد از حرکت، به یک شریان در چشم خواهد رسید و موجب کوری موقت می‌گردد. از جمله مواردی که می‌توانند موجب این عارضه شوند می توان به داشتن سابقه بیماری قلبی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، سیگار کشیدن یا سابقه سوء مصرف الکل یا کوکائین اشاره کرد.
دیگر دلایل ایجاد کننده ایسکمی گذاری شبکیه عبارت هستند از:
- تومور مغزی
- آسیب سر
- سابقه بیماری ام اس
- سابقه لوپوس اریتماتوز سیستمیک
- سردردهای میگرنی
- نوریت بینایی، التهاب عصب بینایی
- پلی آرتریت ندوزا، بیماری که بر رگ های خونی تأثیر می‌گذارد
- وازواسپاسم (جایی که رگ های خونی چشم ناگهان سفت می شوند و جریان خون را محدود می کنند. ورزش شدید، دویدن در مسافت طولانی و مقاربت جنسی می‌تواند باعث وازواسپاسم شود)
- بیماری‌هایی که بر سیستم عصبی و یا جریان خون در سر تأثیر می‌گذارند همگی می‌توانند باعث بروز آموروس فوگاکس شوند.
اگر مایل به دریافت اطلاعات بیشتر در مورد بیماری لوپوس هستید روی لینک زیر کلیک کنید:
تشخیص آموروس فوگاکس
برای تشخیص دقیق آموروس فوگاکس ضروری است که یک متخصص چشم یک معاینه کامل از چشم و سیستم عصبی انجام دهد. در برخی موارد، معاینه چشم نقطه روشنی را نشان می‌دهد که در آن لخته‌ای شریان شبکیه را مسدود کرده است. آزمایش‌هایی که برای تشخیص قطعی ممکن است انجام شوند عبارت‌اند از:
- سونوگرافی یا آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی از شریان کاروتید برای بررسی وجود لخته یا پلاک خون
- اسکن تصویربرداری برای شناسایی انسداد یا آسیب عروق خونی در چشم
- آزمایش خون برای بررسی سطح کلسترول و قند خون
- آزمایشات قلب، مانند نوار قلب برای بررسی فعالیت الکتریکی آن
درمان آموروز فوگاکس چیست؟
درمان آموروس فوگاکس به علت آن بستگی دارد. به عنوان مثال اگر این بیماری در اثر سطح کلسترول بالا و یا لخته شدن خون باشد، می‌تواند نشانگر آن باشد که فرد در معرض خطر سکته مغزی قرار دارد. سکته مغزی هنگامی رخ می‌دهد که لخته خون در رگ خونی انتهای مغز قرار گیرد و جریان خون به مغز را متوقف کند. راهکارهای زیر می‌توانند به پیشگیری از سکته کمک کنند:
- مصرف داروهای رقیق کننده خون، مانند آسپیرین یا وارفارین (کومادین)
- انجام یک عمل جراحی خاص به نام اندارترکتومی کاروتید که طی آن پزشک لخته‌هایی را که موجب انسداد عروق کاروتید شده‌اند را “پاک” می‌کند
- مصرف داروهای مخصوص برای کاهش فشار خون
همزمان با درمان‌های پزشکی، درمان‌های خانگی نیز توسط پزشک توصیه خواهند شد که عبارت‌اند از:
- از خوردن غذاهای پرچرب مانند غذاهای سرخ شده، فرآوری شده یا فست فود خودداری کنید
- قطع سیگار
- در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه در روز ورزش کنید
- مدیریت بیماری های مزمن، مانند دیابت، فشار خون بالا یا کلسترول بالا
- عادات سالم و گام برداشتن برای حفظ وزن ایده‌آل می تواند به فرد کمک کند خطر ابتلا به آموروس فوگاکس را کاهش دهد.
عوارض آموروس فوگاکس چیست؟
اگرچه آموروس فوگاکس یک وضعیت زودگذر است که باعث ایجاد علائمی از چند دقیقه تا چند ساعت می‌شود اما اغلب یک شاخص نگران کننده از وجود یک بیماری زمینه‌ای در فرد می‌باشد. از جمله این که شامل افزایش خطر برای ابتلا به سکته مغزی است که می‌تواند کشنده باشد. اگر فردی این علائم را نادیده بگیرد در معرض عوارض شدیدتری قرار خواهد گرفت.
پیش آگهی
آموروس فوگاکس یک عارضه نگران کننده است زیرا می‌تواند احتمال سکته مغزی در فرد را نشان دهد. اگر حتی یک دوره کوتاه نابینایی موقتی را تجربه کردید سریعاً باید با یک پزشک ارتباط بگیرید. در مورد TIAs، هر چه بیماری زودتر درمان شود، عوارض شدید کمتری بروز پیدا خواهد نمود.
نویسنده و مترجم: دکتر سارا فرخی مشاور ژنتیک
