آیا ازدواج سلول داسی شکل با آلفا تالاسمی بلامانع است؟ وزارت بهداشت ایران حساسیت زیادی روی بیماری‌های ژنتیکی که بر گلبول‌های قرمز خون و اجزای آن (مانند هموگلوبین) تاثیر می‌گذارند، دارد. از این قبیل بیماری‌ها می‌توان به تالاسمی‌ها و گلبول قرمز داسی شکل (که به آن سیکل سل یا Sickle cell نیز گفته می‌شود) اشاره کرد. از این رو قانونی تبیین شده است که بر اساس آن خانم‌ها و آقایان قبل از ازدواج باید آزمایشات خون مخصوصی را انجام دهند که عبارت هستند از:
- تست CBC
- تست الکتروفورز
- تست ژنتیک مولکولی (در صورت نیاز)
آیا یک فرد آلفا تالاسمی می‌تواند با فرد سیکل سل ازدواج کند؟
جواب کوتاه ما “بله” است.
گاهی اوقات در خلال این آزمایشات متوجه می‌شویم که یکی از زوجین مبتلا به سلول داسی شکل (سیکل سل) و زوج دیگر مبتلا به تالاسمی مینور از نوع آلفا است (تعیین نوع تالاسمی با انجام تست الکتروفورز و تست ژنتیک مولکولی امکان پذیر است). در این زمان این پرسش به وجود می‌آید که آیا ازدواج فردی با بیماری سیکل سل با کسی که تالاسمی مینور آلفا دارد، امکان پذیر است یا خیر؟ توجه داشته باشید زمانی که این زوج (فرقی ندارد که آقا سیکل سل باشد یا خانم) اقدام به فرزند آوری می کنند، آلفا تالاسمی مینور منجر به افزایشِ درصدِ S (مخفف سیکل سل) نمی‌شود. بنابراین آلفا تالاسمی مینور موجب بروز علائم بیماری سلول داسی شکل خون نمی‌گردد؛ پس ازدواج این زوج و فرزنددار شدن آن‌ها با مشکل مواجه نخواهد شد. به این ترتیب ازدواج این دو از نظر ژنتیکی و قانون وزارت بهداشت بلامانع است و نیازی به اخذ تعهدنامه از زوجین نمی‌باشد. این افراد از لحاظ ژنتیکی زوج پر خطر تلقی نمی‌شوند و فرزندان آن‌ها مبتلا به آلفا تالاسمی ماژور و یا بیماری سلول قرمز داسی شکل نخواهند شد.
کلام پایانی
به عنوان صحبت پایانی باید اضافه کنم که لطفا قبل از اقدام برای عقد و یا بچه‌دار شدن (در صورتی که قبلا آزمایشات مخصوص را انجام نداده‌اید)، حتما تست CBC و الکتروفورز را انجام دهید. این امر به ویژه به هم‌وطنان عزیزی که اصالت در شهرهای واقع در جنوب ایران دارند (استان فارس، استان هرمزگان، استان بوشهر و…) توصیه می‌شود. علت این امر فراوانی بیش از حد تالاسمی‌ها، سیکل سل‌ها و انواع هموگلوبینوپاتی‌ها در این مناطق می‌باشد. توصیه بنده این است که به هیچ وجه در این امر سهل انگاری نکنید و تمام تست‌های درخواست داده شده را با سعه صدر انجام دهید.
نویسنده و مترجم: دکتر سارا فرخی مشاور ژنتیک
