تفاوت دمانس و آلزایمر
تفاوت دمانس و آلزایمر در چیست؟ چگونه این دو اختلال را از هم تفکیک کنیم؟ مهم‌ترین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که بیماری دمانس و آلزایمر یکسان نیستند. زوال عقل یا همان دمانس (Dementia) یک اصطلاح کلی است که برای توصیف علائمی که بر حافظه، عملکرد فعالیت‌های روزمره و توانایی‌های ارتباطی تأثیر می‌گذارند، استفاده می‌شود. اما آلزایمر یک نوع بیماری خاص است و شایع‌ترین علت زوال عقل به شمار می‌رود. بیماری آلزایمر با گذشت زمان بدتر می‌شود و حافظه، زبان و فکر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خطر ابتلا به این دو بیماری با افزایش سن بیشتر می‌شود با این حال افراد جوان نیز می‌توانند در سنین کمتر درگیر آلزایمر و یا زوال عقلی شوند. آزمایشگاه تخصصی ژنتیک پزشکی سیتوژنوم تهران در این مطلب از تفاوت آلزایمر و دمانس خواهد گفت؛ لطفا تا پایان ما را همراهی نمایید.
اگر می‌خواهید در مورد بیماری آلزایمر اطلاعات بیشتری کسب کنید روی لینک زیر کلیک کنید:
تفاوت بین زوال عقل و بیماری آلزایمر چیست؟
اصطلاحات دمانس و آلزایمر اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند اما در واقع معانی متفاوتی دارند. زوال عقل یا همان دمانس یک بیماری خاص نیست و یک سندروم است (در ادامه در مورد سندروم بیشتر توضیح می‌دهیم) که چندین زیر مجموعه دارد و یکی از این زیر مجموعه‌ها آلزایمر می‌باشد. در ادامه تفاوت دمانس و آلزایمر را به تفکیک می‌خوانیم.
علائم رایج زوال عقل یا دمانس عبارت است از:
- کاهش حافظه
- تغییر در مهارت های تفکر
- قدرت قضاوت و استدلال ضعیف
- کاهش تمرکز و توجه
- تغییرات در زبان
- تغییرات در رفتار
بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است و یک بیماری خاص مغزی به شمار می‌رود. علائم آلزایمر یا بیماری فراموشی عبارت است از:
- زوال عقل که به تدریج در طول زمان بدتر می‌شود
- از آنجایی که بیماری آلزایمر ابتدا بخشی از مغز مرتبط با یادگیری را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین علائم اولیه اغلب شامل تغییر در مهارت‌های حافظه، تفکر و استدلال خواهد بود
- با پیشرفت بیماری، علائم شدیدتر می‌شوند و شامل سردرگمی، تغییر در رفتار و چالش‌های دیگر خواهد بود
در نهایت در توصیف تفاوت دمانس و آلزایمر باید بگویم زوال عقل یا دمانس اصطلاحی است مربوط به گروهی از علائم که روی حافظه تأثیر منفی می‌گذارند اما آلزایمر یک بیماری پیشرونده مغز است که به آرامی باعث اختلال در حافظه و عملکرد شناختی می‌شود. علت دقیق آن ناشناخته است و هیچ درمانی در دسترس نیست.
دمانس
زوال عقل یا دمانس یک بیماری خاص نیست، بلکه یک اصطلاح کلی برای توصیف علائم سندرومیکی همچون: اختلال در توانایی به یاد آوردن اتفاقات و اشخاص، اختلال در فکر کردن یا تصمیم گیری است که فرد را در انجام فعالیت‌های روزمره دچار دردسر می‌کند. همانطور که گفتیم دمانس یک سندرم است نه یک بیماری! سندروم به معنای گروهی از علائم مختلف (مرتبط یا غیر مرتبط) است که تشخیص قطعی ندارد. دمانس یا زوال عقل مجموعه علائمی دارد که بر وظایف شناختی ذهنی مانند حافظه و استدلال تأثیر می‌گذارد. زوال عقل دارای زیر مجموعه‌هایی است که بیماری آلزایمر یکی از آن‌هاست.
به عبارتی دیگر، افراد می‌توانند بیش از یک نوع زوال عقل داشته باشند؛ این حالت را با نام دمانس مختلط می‌شناسند. غالباً افراد مبتلا به زوال عقل مختلط چندین بیماری دارند که ممکن است در زوال عقل نقش داشته باشد. تشخیص زوال عقلی مختلط فقط در کالبد شکافی قابل تأیید است.
پیشرفت بیماری دمانس، می‌تواند تأثیر زیادی بر توانایی عملکرد مستقل افراد داشته باشد. این یکی از دلایل مهم در ناتوانی افراد مسن است و خانواده و مراقبان آن‌ها را با مشکلات عاطفی و مالی رو به رو می‌کند. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید 47.5 میلیون نفر در سراسر جهان با زوال عقل زندگی می‌کنند.
دلایل زوال عقل یا دمانس
با افزایش سن احتمال ابتلا به زوال عقل بیشتر می‌شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که سلول‌های خاصی از مغز آسیب ببینند. بسیاری از شرایط می‌توانند باعث زوال عقل شوند، از جمله بیماری‌های دژنراتیو مانند آلزایمر، پارکینسون و هانتینگتون. هر نوع دمانس باعث آسیب به مجموعه متفاوتی از سلول‌های مغزی می‌شود. بیماری آلزایمر حدود 50 تا 70 درصد از کل موارد دمانس را شامل می‌شود. سایر دلایل زوال عقل عبارت‌اند از:
- عفونت‌های مختلف مانند HIV
- بیماری های عروقی
- سکته
- افسردگی
- مصرف مزمن دارو
بیماری آلزایمر
آلزایمر یک بیماری دژنراتیو مغزی است که در اثر تغییرات پیچیده مغزی به دنبال آسیب سلولی ایجاد می‌شود. این بیماری منجر به علائم زوال عقل می گردد که به تدریج در طول زمان بدتر می‌شود. شایع ترین علامت اولیه آلزایمر مشکل در به خاطر سپردن اطلاعات و اتفاقات جدید است زیرا این بیماری معمولاً ابتدا بخشی از مغز مرتبط با یادگیری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با پیشرفت آلزایمر، علائم شدیدتر می‌شوند و شامل گیجی، سردرگمی و تغییرات رفتاری می‌گردد. در نهایت، صحبت کردن، قورت دادن غذا (بلع) و راه رفتن برای فرد مبتلا دشوار می‌شود.
موسسه ملی بهداشت امریکا تخمین زده است که بیش از 5 میلیون نفر در ایالات متحده به بیماری آلزایمر مبتلا هستند. اگرچه افراد جوان نیز می‌توانند به آلزایمر مبتلا شوند اما اغلب علائم آن پس از 60 سالگی شروع می‌شود. زمان تشخیص تا مرگ در افراد بالای 80 سال می‌تواند به سه سال نرسد با این حال، این مدت زمان در افراد جوان می‌تواند بیشتر باشد.
اگر می‌خواهید در مورد علت بروز آلزایمر اطلاعات بیشتری کسب کنید روی لینک زیر کلیک کنید:
دیگر علائم و تفاوت دمانس و آلزایمر
علائم آلزایمر و زوال عقل می‌توانند با هم هم پوشانی داشته باشند، اما ممکن است تفاوت‌های دیگری نیز با یکدیگر داشته باشند. به عنوان مثال هر دو شرایط می‌توانند باعث موارد زیر شوند:
- کاهش توانایی تفکر
- اختلال حافظه
- نقص ارتباطی
علائم آلزایمر شامل موارد زیر است:
- اختلال در به خاطر سپردن وقایع یا مکالمات اخیر
- بی علاقگی
- افسردگی
- قضاوت مختل شده
- گمراه کردن
- گیجی
- تغییرات رفتاری
- مشکل در صحبت کردن ، بلعیدن یا راه رفتن در مراحل پیشرفته بیماری
برخی از انواع دمانس برخی از این علائم را دارند، اما علائم دیگری را که می توانند به تشخیص افتراقی کمک کنند، شامل یا حذف می‌کنند. به عنوان مثال، زوال عقل بدن لوئی (LBD) علائم بعدی آلزایمر را دارد. با این حال، افراد مبتلا به LBD به احتمال زیاد علائم اولیه مانند توهم بینایی، مشکل در تعادل و اختلالات خواب را تجربه می‌کنند.
افراد مبتلا به زوال عقل به دلیل بیماری پارکینسون یا هانتینگتون به احتمال زیاد در مراحل اولیه بیماری حرکت غیر ارادی را تجربه می‌کنند.
تفاوت دمانس و آلزایمر در درمان
درمان زوال عقل به علت و نوع دقیق زوال عقل بستگی دارد، اما بسیاری از درمان‌های زوال عقل و آلزایمر با یکدیگر هم‌پوشانی دارند.
درمان آلزایمر
هیچ درمانی برای آلزایمر در هیچ جای دنیا در دسترس نیست، اما گزینه‌هایی برای کمک به مدیریت علائم بیماری وجود دارد؛ از جمله موارد زیر:
- داروهایی برای تغییرات رفتاری، مانند داروهای ضد روان پریشی
- داروهایی برای از دست دادن حافظه، که شامل مهارکننده‌های کولین استراز donepezil (Aricept) و ریواستیگمین (Exelon) و memantine (Namenda) هستند
- داروهای جایگزین با هدف تقویت عملکرد مغز یا سلامت کلی، مانند روغن نارگیل یا روغن ماهی
- داروهایی برای حل مشکلات تغییرات خواب
- داروهایی برای افسردگی
درمان زوال عقل
در برخی موارد، درمان بیماری ایجاد کننده زوال عقل ممکن است کمک کند. شرایطی که به احتمال زیاد به درمان پاسخ می‌دهند شامل زوال عقل به دلیل موارد زیر است:
- مواد مخدر
- تومورها
- اختلالات متابولیکی
- افت قند خون
در بیشتر موارد، زوال عقل قابل برگشت نیست. با این حال، بسیاری از اشکال آن قابل درمان هستند. داروی مناسب می تواند به مدیریت زوال عقل کمک کند. درمان‌های زوال عقل به علت ان بستگی دارد.
به عنوان مثال، پزشکان اغلب زوال عقل ناشی از بیماری پارکینسون و LBD را با مهارکننده های کولین استراز درمان می کنند که اغلب آن ها برای درمان آلزایمر نیز استفاده می شوند.
درمان دمانس عروقی بر جلوگیری از آسیب بیشتر به رگ‌های خونی مغز و جلوگیری از سکته مغزی متمرکز خواهد بود.
افراد مبتلا به زوال عقل می توانند از خدمات حمایتی دستیاران بهداشت در خانه و سایر مراقبان نیز بهره مند شوند. با پیشرفت بیماری، ممکن است مراجعه به یک خانه سالمندان ضروری باشد.
چشم انداز افراد مبتلا به دمانس در مقابل افراد مبتلا به آلزایمر
چشم انداز مبتلایان به زوال عقل کاملاً به علت مستقیم زوال عقل بستگی دارد. برای زوال عقل به دلیل پارکینسون، درمان‌هایی در دسترس هستند، اما در حال حاضر راهی برای متوقف کردن یا حتی کاهش سرعت زوال عقل مربوطه وجود ندارد. زوال عقل عروقی می‌تواند در برخی موارد کند شود، اما با این وجود طول عمر فرد را کوتاه می‌کند. برخی از موارد دمانس عقل برگشت پذیر هستند، اما بیشتر آن‌ها برگشت ناپذیر‌اند و به مرور زمان باعث اختلال بیشتری می‌شوند.
آلزایمر یک بیماری ناتوان کننده است و در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد. متوسط عمر مبتلایان به آلزایمر تقریباً چهار تا هشت سال پس از تشخیص برآورد شده است، اما برخی از افراد می‌توانند تا 20 سال با آلزایمر زندگی کنند.
اگر نگران این هستید که علائم دمانس یا بیماری آلزایمر را دارید با پزشک خود صحبت کنید. شروع سریع روند درمان می‌تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند.
مترجم: سارا فرخی کارشناسی ارشد ژنتیک
