سقط جنین زمانی اتفاق می‌افتد که رشد جنین در داخل رحم مادر متوقف شود. سقط جنین فراموش شده (missed miscarriage) سقط جنینی است که در آن نوزاد مرده یا رشد نکرده اما از نظر جسمی از بین نرفته است. این نوع سقط کاملا بی سر و صدا و به طور معمول در سه ماهه اول بارداری اتفاق می‌افتد؛ به این ترتیب مادر ممکن است هیچگونه علائم ظاهری مانند خونریزی، گرفتگی در ناحیه تحتانی شکم یا کمردرد نداشته باشد. سقط جنین خاموش یا فراموش شده اغلب زمانی تشخیص داده می‌شود که جنین هیچ ضربان قلبی در طول سونوگرافی ندارد. مجله پزشکی آزمایشگاه سیتوژنوم در این مقاله به بررسی علل و تشخیص سقط فراموش شده می‌پردازد.
سقط جنین فراموش شده چیست؟
سقط جنین فراموش شده نوعی سقط است که در آن جنین به طور کامل شکل نگرفته یا مرده، اما جفت و بافت‌های جنینی هنوز در رحم مادر هستند. سقط جنین فراموش شده، سقط انتخابی نیست و پزشکان برای تعریف آن از اصطلاح “سقط خود به خودی” استفاده می‌کنند.
سقط جنین فراموش شده به این دلیل نامگذاری می‌شود که علائمی از خونریزی و گرفتگی (که در سایر سقط‌ها مشاهده می‌شود) ایجاد نمی‌کند. طبیعی است که این بی‌علامتی، آگاهی از عوارض احتمالی را برای پزشک و مادر دشوار می‌کند. لازم است بدانید که حدود 10 درصد از بارداری‌های تایید شده منجر به سقط جنین می‌شوند و 80 درصد از سقط‌ها در سه ماهه اول اتفاق می‌افتند.
علائم سقط جنین فراموش شده چیست؟
معمولاً هیچ علائمی در اثر سقط جنین فراموش شده در مادر ایجاد نمی‌شود. با این حال گاهی اوقات، فرد ممکن است گرفتگی و ترشحات واژینال قهوه‌ای مایل به صورتی یا قرمز داشته باشد. این علائم معمولاً خفیف هستند و از آنجایی که آنها می‌توانند در طول یک بارداری طبیعی رخ دهند، ممکن است به مادر هشدار ندهند که مشکلی در میان است. به طور دقیق مشخص نیست که سقط جنین‌های فراموش شده چقدر رایج هستند، اما یک مطالعه علمی تخمین زده است که چنین سقطی در حدود 3 درصد از بارداری ها رخ می‌دهد.
چه عواملی باعث سقط جنین فراموش شده می شود؟
علل سقط جنین فراموش شده به طور کامل مشخص نیستند. با این حال موارد زیر را می‌توان به عنوان علل احتمالی در نظر گرفت:
- حدود 50 درصد از کل سقط‌های جنین به دلیل اختلالات کروموزومی در جنین اتفاق می‌افتند.
- گاهی اوقات سقط جنین ممکن است در اثر وجود مشکلاتی در رحم، مانند زخم ایجاد شود.
- اگر مبتلا به اختلال غدد درون ریز یا اختلال خودایمنی باشید یا سیگاری باشید نیز ممکن است در معرض خطر سقط فراموش شده قرار بگیرید.
- ضربه فیزیکی نیز در برخی موارد می‌تواند باعث سقط جنین فراموش شده گردد.
در حالت کلی اگر سقط جنین فراموش شده داشته باشید، پزشکتان احتمالاً نمی‌تواند دلیل اصلی آن را مشخص کند. برای سقط جنین خاموش در هیچ جای دنیا هیچ توضیح روشنی وجود ندارد و استرس، ورزش، رابطه جنسی و مسافرت باعث آن سقط نمی‌شود، بنابراین مهم است که خود را سرزنش نکنید و با برنامه ریزی برای بارداری بعدی آماده شوید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر مشکوک به هر نوع سقط جنین هستید همیشه باید به پزشک مراجعه کنید. در صورت بروز علائم سقط جنین از جمله موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی واژن
- گرفتگی شکم
- درد تخلیه مایع یا بافت
کمبود علائم بارداری ممکن است تنها علامت باشد. به عنوان مثال، اگر احساس تهوع یا خستگی می کنید و ناگهان این علائم ازبین می روند، با پزشک تماس بگیرید. برای بیشتر خانم ها، تا زمانی که پزشک در حین سونوگرافی تشخیص ندهد، سقط فراموش شده آشکار نخواهد شد.
انجام مشاوره ژنتیک در مواردی که چندین سقط پشت سرهم اتفاق می‌افتد برای تشخیص علت آن و پیشگیری از وقوع مجدد سقط بسیار کارآمد می‌باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر روی لینک زیر کلیک کنید:
چگونه سقط جنین فراموش شده تشخیص داده می شود؟
سقط فراموش شده غالباً با سونوگرافی قبل از 20 هفته بارداری تشخیص داده می شود. معمولاً هنگامی که نتوانند ضربان قلب را در معاینه قبل از تولد تشخیص دهند، پزشک متوجه سقط می شود. گاهی اوقات، در بارداری خیلی زود است که بتوانید ضربان قلب را ببینید. اگر کمتر از 10 هفته باردار هستید، پزشک ممکن است سطح هورمون بارداری hCG را در خون شما طی چند روز کنترل کند. اگر سطح hCG با سرعت معمول بالا نرود، این نشانه بارداری است که به پایان رسیده است. آنها همچنین ممکن است یک هفته بعد سونوگرافی پیگیری کنند تا ببینند آیا در آن زمان می توانند ضربان قلب را تشخیص دهند.
چه گزینه های درمانی در دسترس هستند؟
چندین روش مختلف برای درمان سقط فراموش شده وجود دارد. ممکن است بتوانید انتخاب کنید یا پزشک ممکن است درمانی را که احساس می کنند برای شما بهترین است توصیه کند.
مدیریت انتظار
این یک رویکرد انتظار و دیدن است. معمولاً اگر سقط فراموش نشده درمان نشود، بافت جنینی از بین می رود و به طور طبیعی سقط می کنید. این روش در بیش از 65 درصد زنانی که سقط جنین فراموش شده را تجربه کرده اند، موفقیت آمیز است. اگر موفقیت آمیز نباشد، ممکن است برای دفع بافت جنینی و جفت به دارو یا جراحی نیاز داشته باشید.
مدیریت پزشکی
ممکن است دارویی برای دفع جنین توسط پزشک تجویز شود. این دارو به بدن شما کمک می کند تا بتواند بافت باقی مانده را برای تکمیل سقط از بین ببرد. شما دارو را در مطب دکتر یا بیمارستان مصرف خواهید کرد و سپس برای تکمیل سقط به خانه برمی گردید.
مدیریت جراحی
برای برداشتن بافت باقیمانده از رحم ممکن است جراحی اتساع و کورتاژ (D&C) لازم باشد. پزشک شما ممکن است بلافاصله پس از تشخیص سقط جنین فراموش شده، D&C را توصیه کند، یا اگر بافت به خودی خود یا با استفاده از دارو عبور نکند، ممکن است بعداً آن را توصیه کند.
چه مدت طول می کشد تا از سقط جنین فراموش شده بهبودی حاصل شود؟
زمان بهبودی جسمی بعد از سقط می تواند از چند هفته تا یک ماه، گاهی بیشتر نیز متفاوت باشد. قاعدگی شما به احتمال زیاد طی چهار تا شش هفته برمی گردد. بهبود عاطفی ممکن است بیشتر طول بکشد. غم و اندوه را می توان به طرق مختلف بیان کرد. بعضي از افراد انتخاب مي كنند كه به عنوان مثال سنت هاي يادگاري مذهبي يا فرهنگي را انجام دهند. صحبت با یک مشاور نیز می تواند کمک کند. صحبت با سایر افرادی که از دست دادن بارداری را تجربه کرده اند مهم است. اگر شریک زندگی، دوست یا عضوی از خانواده شما سقط کرده است، درک کنید که آنها ممکن است دوران سختی را سپری کنند. اگر می گویند به آن نیاز دارند، به آنها زمان و مکان دهید، اما در هنگام غصه خوردن همیشه در کنار آنها باشید. سعی کنید گوش کنید. بدانید که وجود نوزادان و سایر زنان باردار ممکن است برای آنها دشوار باشد.
آیا بعد از سقط جنین فراموش شده می توانید بارداری سالمی داشته باشید؟
داشتن یک سقط فراموش شده احتمال بروز سقط در آینده را افزایش نمی دهد. اگر این اولین سقط جنین شما باشد، میزان سقط جنین دوم 14 درصد است که تقریباً با نرخ کلی سقط جنین برابر است. سقط های متعدد پشت سر هم، خطر ابتلا به سقط بعدی را افزایش می دهد. اگر دو سقط پشت سر هم داشته اید، ممکن است پزشک برای پی بردن به دلیل اصلی، آزمایش پیگیری را انجام دهد. برخی از شرایطی که باعث سقط مکرر می شود قابل درمان است. در بسیاری از موارد، ممکن است پس از گذراندن دوره قاعدگی، دوباره بتوانید باردار شوید. برخی از پزشکان توصیه می کنند حداقل سه ماه پس از سقط قبل از اقدام به بارداری صبر کنید. یک مطالعه اخیر نشان می دهد که تلاش مجدد قبل از سه ماه ممکن است احتمال سقط مجدد را برای شما ایجاد کند. اگر آماده هستید که دوباره باردار شوید، از پزشک خود بپرسید چه مدت باید صبر کنید. علاوه بر اینکه از نظر جسمی برای انجام بارداری دیگر آماده هستید، همچنین باید مطمئن شوید که از نظر روحی و روانی برای تلاش مجدد احساس آمادگی می کنید. اگر احساس کردید به زمان بیشتری احتیاج دارید اصلا عجله نکنید.
کلام پایانی سیتوژنوم
اصلاً مشخص نیست که چرا برخی از سقط‌ها در چند روز پس از مرگ نوزاد اتفاق می‌افتند و برخی دیگر قبل از کاهش سطح هورمون‌های بارداری و شروع سقط جنین بسیار بیشتر طول می‌کشد. گاهی اوقات این تاخیر ممکن است چند روز باشد، اما ممکن است چندین هفته طول بکشد.
نویسنده و مترجم: دکتر سارا فرخی مشاور ژنتیک
