کمبود هورمون رشد چیست؟
کمبود هورمون رشد (GHD) زمانی اتفاق می افتد که غده هیپوفیز به اندازه کافی هورمون رشد تولید نکند. این بیماری بیشتر از بزرگسالان روی کودکان تأثیر می گذارد.
غده هیپوفیز یک غده کوچک به اندازه یک نخود است. در پایه جمجمه قرار دارد و هشت هورمون ترشح می کند. برخی از این هورمون ها فعالیت تیروئید و دمای بدن را کنترل می کنند.
GHD تقریباً از هر 7000 تولد در 1 مورد اتفاق می افتد. این بیماری همچنین علامت چندین بیماری ژنتیکی از جمله سندرم پرادر-ویلی است.
ممکن است نگران باشید که کودک شما از نظر رشد قد و وزن مطابقت ندارد. اما اگر این حالت ناشی از GHD باشد، مهم است که بدانید قابل درمان است. کودکانی که کمبود هورمون رشد آن ها زود تشخیص داده می شند اغلب به خوبی بهبود می یابند. در صورت عدم درمان، این وضعیت می تواند منجربه قد کوتاهتر از حد متوسط و تاخیر بلوغ شود.
بدن شما بعد از پایان بلوغ هنوز به هورمون رشد احتیاج دارد. هنگامی که در بزرگسالی به سر می برید، هورمون رشد ساختار بدن و متابولیسم شما را حفظ می کند. بزرگسالان همچنین می توانند به GHD مبتلا شوند، اما به همان اندازه کودکان رایج نیست.
چه عواملی باعث کمبود هورمون رشد می شوند؟
GHD که در بدو تولد وجود ندارد ممکن است توسط تومور در مغز ایجاد شود. این تومورها به طور معمول در محل غده هیپوفیز یا منطقه هیپوتالاموس مجاور مغز قرار دارند.
در كودكان و بزرگسالان، صدمات جدی به سر، عفونت ها و پرتودرمانی ها نیز می توانند باعث GHD شوند. این حالت کمبود هورمون رشد اکتسابی (AGHD) نامیده می شود.
بیشتر موارد GHD ایدیوپاتیک است، به این معنی که هنوز هیچ علتی برای آن پیدا نشده است.
علائم کمبود هورمون رشد
كودكان مبتلا به GHD كوتاه تر از همسالان خود هستند و صورت آنها جوانتر و گردتر است. آنها همچنین ممکن است “چربی شکمی” در اطراف شکم داشته باشند، حتی اگر نسبت بدن آنها متوسط باشد.
اگر GHD بعداً در زندگی کودک ایجاد شود، مانند آسیب مغزی یا تومور، علامت اصلی آن تأخیر در بلوغ است. در برخی موارد، رشد جنسی متوقف می شود.
بسیاری از نوجوانان مبتلا به GHD به دلیل تأخیر در رشد، مانند کوتاهی قد یا سرعت پایین بلوغ، عزت نفس پایینی دارند. به عنوان مثال، زنان جوان ممکن است سینه نداشته باشند و صدای مردان جوان با همان سرعت همسالان خود تغییر نکند.
کاهش قدرت استخوان یکی دیگر از علائم AGHD است. این ممکن است به شکستگی های مکرر منجر شود، به خصوص در بزرگسالان مسن.
افرادی که سطح هورمون رشد کمی دارند، ممکن است احساس خستگی و کمبود قدرت داشته باشند. آنها ممکن است حساسیت به گرما یا سرما را تجربه کنند.
مبتلایان به GHD ممکن است اثرات روانشناختی خاصی را تجربه کنند، از جمله:
- افسردگی
- عدم تمرکز
- حافظه ضعیف
- حملات اضطراب یا پریشانی عاطفی
بزرگسالان مبتلا به AGHD معمولاً مقادیر زیادی چربی در خون و کلسترول بالا دارند. این به دلیل رژیم غذایی نامناسب نیست، بلکه به دلیل تغییر در متابولیسم بدن ناشی از سطح پایین هورمون رشد است. بزرگسالان مبتلا به AGHD بیشتر در معرض خطر دیابت و بیماری های قلبی هستند.
کمبود هورمون رشد چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر کودک شما از نظر قد و وزن خود مطابقت نداشته باشد، پزشک علائم GHD را جستجو می کند. اگر آنها به GHD مشکوک باشند، تعدادی آزمایش می تواند تشخیص را تأیید کند.
سطح هورمون رشد شما در طول شبانه روز به طور گسترده ای در نوسان است (تغییرات روزانه). آزمایش خون با نتیجه کمتر از حد طبیعی به خودی خود دلیل کافی برای تشخیص نیست.
یک آزمایش خون می تواند سطح پروتئین هایی را که نشانگر عملکرد هورمون رشد هستند اندازه گیری کند. این پروتئین ها IGF-1 (فاکتور رشد انسولین مانند 1) و IGFPB-3 (پروتئین اتصال دهنده فاکتور رشد انسولین مانند 3) هستند.
اگر آزمایش های غربالگری نشان می دهد که کمبود GH دارید، ممکن است پزشک شما یک آزمایش تحریک GH انجام دهد.
صفحات رشد، بافت در حال رشد در هر انتهای استخوان بازو و پا است. صفحات رشد پس از اتمام فرایند رشد، با هم ترکیب می شوند. تصویر اشعه ایکس دست کودک شما می تواند سطح رشد استخوان وی را نشان دهد.
اگر سن استخوان کودک کمتر از سن تقویمی او باشد، ممکن است به دلیل GHD باشد.
اگر پزشک شما به وجود تومور یا آسیب دیگری به غده هیپوفیز مشکوک باشد، با اسکن تصویربرداری MRI می توان نگاهی دقیق به مغز ایجاد کرد. سطح هورمون رشد اغلب در بزرگسالانی که سابقه اختلالات هیپوفیز، آسیب مغزی یا نیاز به جراحی مغز دارند، غربال می شود.
آزمایش می تواند تعیین کند که آیا شرایط هیپوفیز از بدو تولد وجود داشته یا در اثر آسیب یا تومور ایجاد شده است.
کمبود هورمون رشد چگونه درمان می شود؟
از اواسط دهه 1980، هورمون های رشد مصنوعی با موفقیت زیادی برای معالجه کودکان و بزرگسالان مورد استفاده قرار گرفتند. قبل از هورمون های رشد مصنوعی، از هورمون های رشد طبیعی جسد برای درمان استفاده می شد.
هورمون رشد از طریق تزریق، به طور معمول در بافت های چربی بدن، مانند پشت بازوها، ران ها یا باسن، تجویز می شود. این به عنوان یک درمان روزانه بسیار موثر است.
عوارض جانبی به طور کلی جزئی هستند، اما ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- قرمزی در محل تزریق
- سردرد
- درد لگن
- انحنای ستون فقرات (اسکولیوز)
در موارد نادر، تزریق طولانی مدت هورمون رشد ممکن است به پیشرفت دیابت کمک کند، به ویژه در افرادی که سابقه خانوادگی آن بیماری را دارند.
درمان طولانی مدت
کودکان مبتلا به GHD مادرزادی غالباً تا رسیدن به بلوغ تحت درمان با هورمون رشد قرار می گیرند. اغلب، کودکانی که در جوانی هورمون رشد بسیار کمی دارند، به طور طبیعی با ورود به بزرگسالی، تولید کافی را شروع می کنند.
با این حال، برخی از آنها در طول زندگی خود تحت درمان هستند. پزشک می تواند با نظارت بر سطح هورمون در خون، به نیاز شما به تزریق مداوم پی ببرد.
چشم انداز بلند مدت GHD چیست؟
اگر مشکوک به کمبود هورمون رشد در خود یا فرزندتان هستید با پزشک خود صحبت کنید.
بسیاری از افراد به درمان بسیار خوب پاسخ می دهند. هرچه درمان را زودتر شروع کنید، نتایج بهتری خواهید داشت.
