برای آبی شدن چشم بچه چه کار کنم؟
برای آبی شدن چشم بچه چه کار کنم؟ چه چیزی رنگ چشم کودک را تعیین می‌کند؟
به طور کلی،کودکان رنگ چشم خود را از والدین خود به ارث می‌برند و ترکیبی از رنگ چشم‌های مادر و پدر را دارند. به عبارتی دیگر، رنگ چشم کودک شما تا حد زیادی توسط ژنتیک شما و همسرتان تعیین میشود و هیچ راهکاری وجود ندارد که در بارداری انجام دهید یا خوراکی خاصی بخورید تا رنگ آن را تغییر دهید. متاسفانه شایعاتی وجود دارد که خلاف این صحبت‌ها را مطرح می‌نماید؛ با این مقاله از مجله علمی آزمایشگاه فوق تخصصی ژنتیک سیتوژنوم همراه باشید تا مطمئن شوید این شایعات اساس و پایه علمی ندارند.
چشمان آبی در مقابل قهوه ای
در حالی که ممکن است عجیب و غیرمعمول به نظر برسد اما در مواردی والدین با چشم آبی صاحب فرزند چشم قهوه‌ای می‌شوند و بلعکس. شاید رنگ چشم قهوه ای و سبز غالب به نظر برسند اما حتی دو والد چشم قهوه ای می توانند یک نوزاد چشم آبی را داشته باشند زیرا هیچ قاعده 100 درصدی وجود ندارد. بنابراین باید همه احتمالات را در نظر گرفت.
هر فرد دارای دو نسخه از هر صفت می‌باشد که یک نسخه را از مادر خود و یک نسخه را از پدرش به ارث گرفته است. کلمه هموزیگوت یا هموزیگوس به این معنی است که این دو نسخه از ژن شبیه به هم هستند و خالصند (برای مثال، شاید هر دو نسخه برای چشم های قهوه‌ای باشد). اگر کسی هتروزیگوت باشد به این معنی است که دو نسخه از این ژن متفاوت هستند (مثلاً یکی از ژن‌ها برای رنگ چشم قهوه‌ای و دیگری برای رنگی‌هایی غیر از قهوه‌ای است). طبیعی است که با نگاه کردن به رنگ چشم فرد نمی‌توانیم تشخیص دهیم که آیا او هتروزیگوت است یا هموزیگوت.
اگر می‌خواهید با اصلاحات هموزیگوت و هتروزیگوت بیشتر آشنا شوید روی لینک‌های زیر کلیک کنید:
ژن ها چگونه با هم کار می کنند؟
به خاطر داشته باشید که وراثت رنگ چشم خیلی هم ساده نیست! صفت رنگ چشم یک صفت پلی ژنیک به شمار می‌رود، به این معنی که تحت تأثیر چندین ژن به وجود می‌آید (حتی اگر واضح ترین صفت در انسان در نظر گرفته شود).
تسلط ژن چیست؟
تسلط یک کپی از ژن بر روی دیگری بدان معنی است که نسخه غالب تأثیری دارد که قابل رویت است، در این حالت مثلا می‌بینید که فرد دارای چشم های قهوه‌ای است. به طور کلی رنگ چشم قهوه‌ای (و در موارد نادر رنگ سبز) بر دیگر رنگ‌ها (مثل آبی، طوسی، عسلی و …) غالب می‌باشند. بنابراین ممکن است یک فرد چشم قهوه‌ای دارای یک نسخه ژن رنگ قهوه‌ای و یک نسخه غیر قهوه‌ای باشد (این فرد رنگ چشم قهوه‌ای خواهد داشت) اما موقع لقاح ممکن است هر کدام از نسخه‌های رنگ چشم را به فرزندانش انتقال دهد و راهی برای انتخاب نسخه ژن نیست.
دو پدر و مادر چشم قهوه‌ای (اگر هر دو هتروزیگوت باشند) می‌توانند یک کودک چشم آبی داشته باشند. با این قوانین به نظر می‌رسد که دو پدر و مادر چشم آبی نمی‌توانند یک کودک چشمی قهوه‌ای داشته باشند، زیرا افراد چشم آبی هموزیگوت هستند. اما صبر کنید و زود قضاوت نکنید! از آن جا که رنگ چشم یک صفت پلی ژنیک (چند ژنی) است، چندین ژن دیگر نیز اثرات خود را اعمال می‌کنند. بنابراین بله! اگرچه غیرمعمول است اما در والدین چشمی آبی، داشتن کودک چشم قهوه‌ای نیز محتمل است!
برای آبی شدن چشم بچه چه کار کنم؟
همانطور که گفتیم، آبی شدن چشم فرزند کاری نیست که به اختیار ما انجام شود و ما نمی‌توانیم به ژنوم دستور دهیم که چه کاری انجام دهد و چه صفتی را بروز دهد. در این بین برخی از کلاهبرداران با معرفی داروهای تقلبی و یا راهکارهای عجیب و غریب مثل نوشیدن آب دریا، خوردن گیاهان دارویی و … اقدام به درآمدزایی می‌کنند. توصیه می‌کنیم که فریب این شیادان را نخورید و سلامتی و پول خود را فدای این بازار گرمی‌ها نکنید.
IVF برای تغییر رنگ چشم بچه
مشابه غربالگری که برای تشخیص بیماری های ژنتیکی استفاده میشود، پروفایل ژنتیکی به والدین اجازه میدهد تا رنگ چشم، رنگ مو و جنسیت پیش بینی شده را قبل از کاشت جنین از طریق لقاح آزمایشگاهی (IVF) انتخاب کنند. نشانگرهای DNA می‌توانند رنگ چشم را با دقت بیش از 90 درصد پیش بینی نمایند. با این حال با توجه به عوارض زیادی که این متد می‌تواند داشته باشد، هنوز تاییدیه FDA را دریافت نکرده است و بنابراین در هیچ جای دنیا IVF با هدف انتخاب رنگ چشم و مو انجام نمی‌گیرد.
جدول احتمالات رنگ چشم بچه
نهایتاً با توجه به بررسی ژن‌های والدین می‌توان احتمالات ممکن برای رنگ چشم فرزندان را پیش بینی کرد. جدول زیر احتمالات ممکن را (البته نه به صورت قطعی) نشان میدهد.
نویسنده و مترجم: سارا فرخی مشاور و کارشناسی ارشد ژنتیک
