سپتوم واژن چیست؟

سپتوم واژن یک ناهنجاری ذاتی است، به این معنی که از بدو تولد دختران وجود دارد. این ناهنجاری در دوران رشد جنین در دستگاه تناسلی شکل می‌گیرد یعنی در حالی که جنین در رحم مادر در حال شکل گیری است این ناهنجاری بروز پیدا می‌کند. سپتوم واژینال حالتی است که واژن توسط یک نوار یا تیغه از جنس بافت مسدود شده و رحم را به دو قسمت تقسیم می‌کند. سپتوم واژن از بیرون قابل مشاهده نیست، بسیاری از دختران تا رسیدن به سن بلوغ تا وقتی درد، ناراحتی یا جریان قاعدگی غیرمعمول را مشاهده نکنند متوجه نمی‌شوند که دارای تیغه واژن هستند و همچنین برخی دیگر نیز در حین رابطه جنسی درد دارند. با این حال، برخی از زنان با سپتوم واژن هرگز علائمی ندارند. سیتوژنوم در این مقاله برای شما توضیح می‌دهد که سپتوم‌های واژن چه علائمی دارند و چگونه درمان می‌شوند.

انواع مختلف سپتوم واژن کدامند؟

سپتوم واژن بر اساس موقعیت سپتوم نام گذاری می‌شود. عرضی یا طولی (اعم از اینکه سپتوم در عرض واژن باشد یا در طول)، انسدادی یا غیر انسدادی (سپتوم جریان قاعدگی را مسدود کند یا نه)، بالا یا پایین (موقعیت سپتوم در داخل واژن) و نازک یا ضخیم (ضخامت بافت سپتوم). برای آشنایی بیشتر با آن‌ها، به موارد زیر توجه کنید.

تیغه واژن طولی

در این نوع سپتوم (اختصاراً LVS)، واژن شما به دو حفره مجزا تقسیم می‌شود که به این دلیل گاهی اوقات به آن سپتوم عمودی واژن و یا واژن دوتایی می‌گویند زیرا دو کانال مجزا را ایجاد می‌کند. خون قاعدگی در این وضعیت می‌تواند از واژن خارج شود اما ممکن است استفاده از تامپون قاعدگی را دشوار کند چراکه همانطور که گفته شد، شما دو کانال خواهید داشت. به عنوان مثال، ممکن است یک تامپون را وارد یکی از مجراها کنید اما هنوز خون نشت کند (زیرا مجرای دیگر را نبسته‌اید). اکثر افراد مبتلا به این نوع تیغه واژن دارای یک اختلال دیگر در رحم و دهانه رحم خود مانند رحم دیدلفیس (دارای دو رحم و دهانه رحم) نیز هستند.

تیغه عرضی واژن

در سپتوم عرضی واژن (اختصاراً TVS)، واژن به دو قسمت بالا و پایین تقسیم می‌شود و بافت تیغه‌ای به صورت افقی از سراسر کانال واژن می گذرد. سپتوم عرضی می‌تواند کامل یا سوراخ شده باشد (که سپتوم جزئی نیز نامیده می‌شود). سپتوم عرضی کامل به این معنی است که بافت کل واژن را مسدود می‌کند؛ این انسداد مانع از خروج خون از واژن در طول دوره قاعدگی شما می‌شود که می‌تواند باعث برگشت خون به واژن یا رحم فوقانی و یا باعث درد یا تورم شود.

سپتوم عرضی سوراخ شده یا جزئی، دارای یک سوراخ یا منفذ کوچک است که به خون قاعدگی اجازه عبور می‌دهد و این یعنی بافت تیغه‌ای فقط تا حدی واژن را مسدود می‌کند. به این ترتیب ممکن است دوره قاعدگی شما به موقع و منظم انجام شود، اما به دلیل اینکه خون به آهستگی از منفذ کوچک خارج می‌شود، بیشتر طول بکشد. بعضی از خانم‌ها تنها وقتی که از نظر جنسی فعال می‌شوند این موضوع را کشف می‌کنند. چراکه سپتوم عرضی می‌تواند واژن را مسدود کرده یا آن را بسیار کوتاه کند که این امر معمولاً رابطه جنسی را دردناک می‌نماید.

علت ایجاد سپتوم چیست؟

پزشکان به طور کامل علت ناهنجاری‌های واژینال را نمی‌دانند زیرا این اختلالات چند عاملی در نظر گرفته می‌شوند، به این معنی که احتمالاً ناشی از نقص در چندین ژن، با برخی از تأثیرات عوامل در محیط ما هستند. اندام‌های تناسلی یک خانم در حدود هفته ششم بارداری (شش هفته پس از لقاح) در داخل رحم مادر شروع به رشد می‌کنند. زمانی می‌رسد که دو مجرای مولر به آرامی در جنین به سمت یکدیگر حرکت می‌کنند و سپس در وسط به هم جوش می‌خورند. مجاری مولرین با صفحه واژن ترکیب می‌شوند که بتوانند یک کانال واژن را تشکیل دهند. در مورد سپتوم واژن، این دو لوله به هم متصل نمی‌شوند که دلیل آن ناشناخته است و جالب است بدانید هیچ عامل خطری برای بروز آن وجود ندارد. هر گونه اختلال در این فرآیند ممکن است منجر به ناهنجاری رحم یا واژن شود. به این قبیل ناهنجاری‌ها، اختلالات مولرین نیز گفته می‌شود.

علائم سپتوم واژن چیست؟

برخی از افراد تا زمانی که پزشکشان سپتوم واژن را در طول معاینه لگن پیدا نکند، متوجه نمی‌شوند که مبتلا هستند. بیشتر علائم تا زمانی که فرد پریود نشده یا از نظر جنسی فعال شود، قابل مشاهده نیستند. برخی از شایع‌ترین علائم عبارت هستند از:

• آمنوره (عدم بروز قاعدگی)
  دوره‌های قاعدگی طولانی (به طوریکه بیش از هفت روز طول می‌کشند)
  درد شکم و لگن (در اثر جمع شدن خون در واژن یا رحم فوقانی آن‌ها)
  ناتوانی در استفاده از تامپون (با وجود داشتن تامپون هنوز خون قاعدگی بیرون می‌آید).
  درد هنگام گذاشتن یا برداشتن تامپون (کانال واژن آن‌ها خیلی کوچک یا شکل عجیبی دارد).
  درد و ناراحتی هنگام رابطه جنسی
  مشکل در باردار شدن

چگونه سپتوم تشخیص داده می‌شود؟

سپتوم‌ها معمولاً به تشخیص و تایید توسط پزشک احتیاج دارند زیرا هیچ علامت بیرونی ندارند. اگر علائمی از سپتوم واژن مانند درد یا ناراحتی در هنگام مقاربت دارید، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید. بسیاری از موارد تیغه واژن می‌توانند علائمی شبیه به آندومتریوز ایجاد کنند.

در طول ویزیت، پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی شروع می‌کند و در مرحله بعدی، به شما معاینه لگن را پیشنهاد می‌دهد تا موارد غیرمعمول از جمله تیغه بینابینی را بررسی کند. بسته به آنچه در طول معاینه پیدا می‌کنند، ممکن است از اسکن MRI یا سونوگرافی برای دیدن بهتر واژن شما استفاده نمایند. اگر سپتوم واژن داشته باشید، پزشک می‌تواند نوع آن را نیز تأیید کند (که نوع آن LVS است یا TVS).

راه‌های درمان

سپتوم‌ها همیشه نیاز به درمان ندارند، به خصوص اگر علائمی ایجاد نکنند یا بر باروری تأثیر نگذارند. اگر علائمی دارید یا پزشک اعتقاد داشته باشد که سپتوم واژن می‌تواند منجر به عوارض بارداری گردد، می‌توانید آن را درمان نمایید. برداشتن بافت سپتوم با جراحی، قطعی‌ترین راه برای مدیریت عوارض مرتبط با سپتوم واژن است با این حال، زمان جراحی به علائم و ویژگی‌های سپتوم بستگی دارد. خانم‌هایی که علائمی از خود نشان نمی‌دهند (آن‌هایی که سپتوم‌های غیر انسدادی دارند) ممکن است لزوماً نیازی به مداخله نداشته باشند. اما ذکر این نکته ضروری است که این سپتوم‌ها می‌توانند در استفاده از تامپون، مقاربت و زایمان اختلال ایجاد کنند بنابراین جراحی می‌تواند بعداً انجام شود تا استفاده راحت از تامپون، مقاربت و زایمان طبیعی واژینال ایمن نوزاد امکان‌پذیر باشد.

اگر می‌خواهید در مورد ناباروری و راه‌های تشخیص آن اطلاعات بیشتری کسب کنید روی لینک زیر کلیک کنید:

تشخیص ناباروری در زنان و مردان

جراحی سپتوم

جراحی برای درمان سپتوم واژن شامل برداشتن دیواره بافتی است که باعث انسداد می‌شود و یک کانال اضافه در آن ایجاد می‌کند. در طول جراحی، پزشک خونی را که در داخل واژن شما گیر کرده است را تخلیه می‌کند. این عمل چند ساعت طول می‌کشد و در بیمارستان انجام می‌شود. به شما بیهوشی عمومی داده می شود، بنابراین هیچ دردی احساس نمی کنید. جراحی برای اصلاح سپتوم واژن مزایای زیر را به دنبال خواهد داشت:

• جریان قاعدگی را در طول پریودی بهبود می‌بخشد
  به شما کمک می کند دوره قاعدگی داشته باشید (اگر قبلاً پریود نمی‌شده‌اید).
  عوارض دوران بارداری و زایمان را کاهش می‌دهد
  شانس شما را برای باردار شدن افزایش می‌دهد
  به بهبود درد یا ناراحتی در هنگام مقاربت کمک می‌کند
  به شما این امکان را می‌دهد که از تامپون در دوران قاعدگی استفاده کنید

کلام آخر

برای بعضی از خانم‌ها، داشتن سپتوم واژن هرگز علائم یا نگرانی های سلامتی را ایجاد نمی‌کند اما برخی دیگر ممکن است تجربیاتی همچون درد، مشکلات قاعدگی و حتی ناباروری داشته باشند. اگر سپتوم واژن دارید یا فکر می کنید ممکن است داشته باشید به یک پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. با استفاده از برخی از تصویربرداری‌ها و معاینه لگن، می‌توان تعیین کرد که آیا سپتوم واژن می‌تواند منجر به عوارض بعدی شود یا خیر.

مترجم: سارا فرخی مشاور و کارشناسی ارشد ژنتیک