علت سندروم لارسن چیست؟ چرا این بیماری بروز پیدا می کند؟

علت سندروم لارسن چیست؟

سندروم لارسن یک اختلال ژنتیکی نادر ناشی از جهش در ژن فیلامین B و کمبود کربوهیدرات سولفوترانسفراز 3 است که با علامت ‌های مشخصی مانند شلی لیگامانی، ویژگی‌ های غیرطبیعی صورت، کیفوز گردنی و دررفتگی مفاصل متعدد ظاهر می‌ شود. آزمایشگاه سیتوژنوم در این مقاله برای شما از علائم و علت سندروم لارسن خواهد گفت.

علائم و نشانه های سندروم لارسن

قبل از اینکه به بررسی علت سندروم لارسن (Larsen syndrome) بپردازیم باید بگوییم که علائم و شدت این اختلال حتی بین افراد خانواده هایی که چند مبتلا دارند بسیار متفاوت است. در ادامه به این ویژگی ها به تفصیل اشاره نموده ایم:

  • در یکی از پژوهش‌ هایی که بر روی یک خانواده بزرگ که اعضای آن به سندرم لارسن ناشی از یکی از جهش‌ های مکرر مبتلا بودند انجام شد، مشاهده گشت که برخی از افراد مبتلا دارای شکاف کام و دررفتگی متعدد در مفاصل بزرگ بوده اند اما برخی دیگر هیچ ناهنجاری شدیدی از خود بروز ندادند و فقط کوتاهی قد و ویژگی ‌های خفیفی مانند کوتاه بودن انگشت شست یا انگشت کوچک پا و دست (فالانژهای دیستال) را نشان می دادند. وجود استخوان های اضافی در مچ دست و مچ پا، کوتاهی جزئی قد با قد زیر صدک دهم در 70 درصد موارد شایع است.
  • ناهنجاری ‌های اسکلتی و مفصلی با ویژگی‌ های مشخص در صورت، شایع ‌ترین یافته ‌های مرتبط با سندروم کلاسیک و اتوزومال غالب لارسن هستند.
  • برخی از علائم سندروم لارسن در بدو تولد وجود دارند مانند: دررفتگی مفاصل بزرگ (80٪ مفصل ران، 80٪ زانو، و 65٪ آرنج) با سابلوکساسیون شانه ها (دررفتگی جزئی شانه) تنها علائم مفصلی در یک فرد مبتلا به نوع خفیف این بیماری است.
  • کلاب فوت (پا چنبری) در حدود 75 درصد از افراد مبتلا وجود دارد. علاوه بر این، مفاصل افراد مبتلا به سندرم لارسن ممکن است به شدت شل (هیپر تحرک) باشند، که ممکن است آن ها را مستعد دررفتگی مفصلی کند.
  • انگشتان مبتلایان به خصوص شست، ممکن است کوتاه و پهن با نوک مربع یا گرد باشند.
  • ممکن است استخوان‌ های اضافی در مچ دست و مچ پا وجود داشته باشد (که با نام استخوان‌ های کارپال و تارسال شناخته می شوند). برخی از این استخوان ‌ها ممکن است در دوران کودکی با هم ترکیب شوند.
  • ناهنجاری های ستون فقرات در 84 درصد از افراد مبتلا به بیماری لارسن رخ می دهد که شامل انحنای غیر طبیعی ستون فقرات (اسکولیوز) یا انحنای استخوان های ستون فقرات در گردن (یا همان گوژ پشتی که از لحاظ علمی کیفوز گردنی نامیده می شود) است. کیفوز گردنی در 50 درصد افراد مبتلا، معمولاً از سابلوکساسیون یا همجوشی مهره‌ های گردنی رخ می ‌دهد.
  • افراد مبتلا به سندرم لارسن و دیسپلازی ستون فقرات گردنی در معرض خطر قابل توجهی برای آسیب طناب گردن و فلج ثانویه قرار دارند که در حداقل 15٪ از بیماران رخ می دهد.
  • افراد مبتلا به لارسن دارای ویژگی‌ هایی در صورت خود هستند که شامل: دور بودن چشم‌ ها نسبت به یکدیگر (هیپرتلوریسم)، پیشانی برجسته و پل بینی فرورفته می باشد. قسمت میانی صورت ممکن است صاف به نظر برسد، بسته شدن ناقص سقف دهان (شکاف کام) یا شکاف در بافت نرم نیز ممکن است در 15٪ از افراد مبتلا رخ دهد.
  • ناشنوایی در این افراد شایع است و معمولاً وزوز کردن گوش و ناشنوایی ممکن است با ناهنجاری های استخوانچه های گوش میانی در 21٪ از افراد همراه باشد.
  • برخی از افراد مبتلا به نوع کلاسیک لارسن دچار نرم شدن غیرطبیعی غضروف نای می شوند (وضعیتی که با نام تراکئومالاسی شناخته می‌ شود)
  • بسیاری از افراد با نوع شدیدتر سندرم لارسن درگیر می شوند. چنین افرادی نسبت به مواردی که در بالا مورد بحث قرار گرفت، علامت ‌های دیگری از جمله ناتوانی‌ هایی در یادگیری، تأخیر در رشد، ناهنجاری‌ های تنفسی تهدید کننده زندگی و نقایص قلبی نیز از خود نشان می دهند. اکنون مشخص شده است که این علائم ناشی از جهش های مختلف در ژن FLNB است.

سندروم لارسن چیست؟ آیا این بیماری ارثی است؟

علت سندروم لارسن چیست؟

  • همانطور که پیش ‌تر نیز اشاره شد، علت سندروم لارسن جهش ژنتیکی (موتاسیون یا تغییر) است و شکل کلاسیک سندرم لارسن دارای توارث اتوزومال غالب می باشد. اختلالات ژنتیکی با توارث “غالب” زمانی اتفاق می ‌افتند که تنها یک نسخه از یک ژن غیرطبیعی برای ظهور بیماری لازم باشد؛ این ژن غیر طبیعی می تواند از هر یک از والدین به ارث برسد یا می تواند نتیجه یک جهش جدید (De novo) در فرد مبتلا باشد. خطر انتقال ژن غیر طبیعی در این شرایط از والدین مبتلا به فرزندان 50 درصد برای هر بارداری بدون توجه به جنسیت فرزند حاصل است (اتوزوم).
  • محققان تشخیص داده اند که نوع کلاسیک لارسن ناشی از جهش در ژن فیلامین B است که به اختصار به آن FLNB گفته می شود؛ این ژن واقع در بازوی کوتاه کروموزوم 3 (3p14) است. ژن FLNB حاوی دستورالعمل هایی برای رمزگذاری پروتئینی به نام فیلامین B است که در رشد مناسب چارچوب داخلی سلول (اسکلت سلولی) نقش دارد و جهش در آن منجر به اختلال در عملکرد پروتئین کدگذاری شده توسط این ژن می شود.
  • برخی از محققان فرض می ‌کنند که موارد خاصی که تصور می‌ شود توارث مغلوب دارند، ممکن است نمایانگر موزائیسم ژرمین باشند (در موزائیسم ژرمینال، برخی از سلول ‌های تولید مثلی والدین (سلول‌ های زاینده) حامل جهش در ژن FLNB هستند، در حالی که سایر سلول ‌های زاینده حاوی ژن‌ های طبیعی FLNB می باشند). به هر حال فقط برخی از سلول های بدن والدین جهش را دارند، بنابراین این والدین تحت تاثیر بیماری قرار نمی گیرند. در نتیجه، یک یا چند فرزند آن ها ممکن است جهش FLNB موجود در سلول زایا را به ارث ببرند که منجر به ایجاد سندرم لارسن شود. متاسفانه هیچ آزمایشی برای شناسایی جهش های ژرمینال قبل از بارداری وجود ندارد اما آزمایش در دوران بارداری ممکن است در دسترس باشد و بهتر است برای آن مستقیماً با یک متخصص ژنتیک صحبت شود.
  • محققان به این نتیجه رسیده اند که چندین مورد از مبتلایان به سندرم لارسن ناشی از موزائیسم جسمانی (سوماتیک) هستند. در موزائیسم سوماتیک جهش ژن FLNB که باعث سندرم لارسن می شود، پس از لقاح رخ می دهد و ارثی نیست. این جهش در برخی از سلول های بدن یافت می شود، اما در برخی دیگر نه. شدت بیماری در این موارد بستگی به درصد سلول‌ های آسیب‌ دیده دارد و شدت آن نسبت به افرادی که جهش را در تمام سلول‌ های خود دارند کمتر است. در گذشته تصور می ‌شد که چنین مواردی ناشی از توارث اتوزومال مغلوب است (زمانی که ویژگی‌ های والدین خفیف ‌تر از آن بود که به عنوان سندرم لارسن تشخیص داده شوند).

نویسنده و مترجم: دکتر سارا فرخی مشاور ژنتیک

Leave A Comment